หนังตะลุง

<%@ Language=VBScript %> หนังตะลุง

ประทีป จงไกรจักร
	ประทีป จงไกรจักร เป็นชื่อจริงของนายหนังตะลุงคณะ ประทีป เธียรทอง ตำบลการะเกด อำเภอเชียรใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช ประทีป เกิดเมื่อวันที่ ๑๑ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๙๒ ที่บ้านเลขที่ ๔๖ หมู่ที่ ๖ ตำบลการะเกด เป็นบุตรนายทิพย์ นางเกตุ ได้รับการศึกษาจบประถมศึกษาปีที่ ๔ จากโรงเรียนท่าลิพง ตำบลการะเกด เรียนต่อชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนเชียรใหญ่สงเคราะห์ อำเภอเชียรใหญ่ จบมัธยมปีที่ ๕ แล้วต่อชั้นมัธยมปีที่ ๖ โดยย้ายที่เรียนอยู่หลายโรงเรียนในช่วงเวลาเพียง ๖ เดือน เศษ ได้แก่ โรงเรียนระโนดวิทยามูลนิธิ อำเภอระโนด จังหวัดสงขลา โรงเรียนโคกเนียน จังหวัดพัทลุง และโรงเรียนอำมาตย์พานิชนุกูล จังหวัดกระบี่ ที่ต้องย้ายโรงเรียนเช่นเป็นเพราะมีปัญหาทางครอบครัว ในที่สุดก็กลับมาอยู่การะเกดอีก ด้วยประทีปเป็นคนมีทิฐิ อยากจะพึ่งตนเอง และรักอิสระ ประกอบกับได้เห็นหนังเคล้าน้อย บุตรหนังศรีชุม ซี่งเป็นญาติห่างๆ ประสบความสำเร็จในการแสดงหนังตะลุงก็เกิดแรงบันดาลใจอยากหัดหนังตะลุงบ้าง จึงปลูกโรงขึ้นที่บ้านโดยมีหนังศรีชุมเป็นอาจารย์ หัดอยู่ได้เกือบเดือนเศษ ครูพิณ ไสยวงศ์ ครูใหญ่โรงเรียนท่าลิพง ได้เกลี้ยกล่อมว่าจะหัดหนังก็ไม่ว่า แต่ของให้เรียนจบชั้นมัธยมปีที่ ๖ เสียก่อน ประทีปจึงเข้าเรียนที่โรงเรียนเชียรใหญ่สงเคราะห์อีก และเรียนจบมัธยมปี่ที ๖ ในปี พ.ศ.๒๕๐๘ แต่ขณะที่เรียนอยู่นั้นก็ยังหัดหนังตะลุงเกือบทุกคืน เมื่อเรียนจบชั้นมัธยมปีที่ ๖ แล้วประทีปได้หัดหนังอย่างจริงจังเป็นเวลา ๓ เดือน และออกเป็นลูกคู่ให้กับหนังเคล้าน้อยและหนังไสว ขวัญใจทุ่งรวงทองบ้างเป็นบางครั้ง จนถึงเดือน ๖ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ของปี พ.ศ.๒๕๐๘ นั่นเอง ประทีปก็ไดเป็นหนังตะลุงโดยสมบูรณ์ตามประเพณีคือได้เข้าพิธีครอบมือ มีหนังศรีชุมเป็นผู้ครอบมือให้และได้ออกงานแสดงครั้งแรกที่งานนาคบ้านห้วยกอ อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง ประทีปเล่นหนังตะลุงโดยมีเป้าหมายจะให้ความรู้กับชาวบ้านมากกว่าจะให้ความขบขัน		เพื่อสำเริงอารมณ์ เรื่องที่นำเสนอจะสะท่อนชีวิตจริง และบางครั้งก็มีลักษณะวิพากษ์วิจารณ์สังคมค่อนข้างจะรุนแรงไปบ้าง เขาจึงถูกตำรวจให้ระงับการแสดงเสียกลางคันก็เคยมี อนึ่ง ด้วยเป็นหนังตะลุงที่มีพื้นฐานการศึกษาและเคยอ่านวรรณกรรมต่าง ๆ มาพอประมาณ เรื่องที่ประทีปนำมาเล่นแทบทุกเรื่องจึงดัดแปลงมาจากวรรณกรรมเช่น เรื่อง "ขุนศึกใจเพชร" ดัดแปลงจากเรื่อง "ขุนศึก" ของไม้เมืองเดิม เรื่อง "หักเหลี่ยมเพชร-เด็ดความรัก" ดัดแปลงจากเรื่อง "กุหลาบเมาะลำเลิง" ของหลวงวิจิตรวาทการ เรื่อง "บัลลังก์ทมิฬ" ดัดแปลงจากเรื่อง "ศิวาราตรี" ของพนมเทียน เป็นต้น ศิษย์ที่มาหัดกับประทีปก็เป็นผู้ที่มีการศึกษาพอสมควร และมุ่งแสดงหนังตะลุงเพื่อให้ความรู้แก่ประชาชนเป็นหลักสำคัญทั้งสิ้น ได้แก่ หนังอุทัย เป็นตำรวจตระเวณชายแดนจากจังหวัดกระบี่ หนังสุพจน์น้อย จากกองกำกับการตำรวจตระเวนชายแดนทุ่งสง และหนังมณฑา จากอำเภอร่อนพิบูลย์ ศิษย์ ๒ คนแรกมาฝึกหัดตามนโยบายของทางราชการที่จะใช้หนังตะลุงเป็นสื่อมวลชนในการรณรงค์ทางการเมืองเพื่อต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์และเผยแพร่ประชาธิปไตย ด้วยเหตุที่ประทีปแสดงหนังเพื่อให้ความรู้จึงได้รับ ความนิยมจากชาวบ้านทั่วไปไม่มากนัก แต่ความสามารถก็สูงพอประมาณ เพราะเคยประชันกับหนังดีๆ มาบ้าง เช่น หนังปรีชา สงวนศิลป์ หนังประเคียง ระฆังทอง หนังประยูรน้อย หนังชัยเจริญ บันเทิงศิลป์ เป็นต้น หนังตะลุงทุกคณะจะมีตัวตลกเอกเป็นตัวชูโรง สำหรับหนังประทีปมีตัวตลกเฉพาะที่เป็นของตนเอง คิดขึ้นเอง ชื่อ "อ้ายแจ้" มีลักษณะคล้ายไก่ ผมคล้ายหอน มี ๗ ยอด จึงได้สร้อยว่า "อ้ายแจ้ เจ็ดยอด" มีนิสัยอวดรู้ แต่ไม่รู้จริง ใครพูดอะไรชอบขวางคอ เวลาชอบใจจะตีปีกหัวเราะคล้ายเสียงไก่ ตัวตลกตัวนี้หนังที่เป็นศิษย์ได้สืบทอดไปใช้ด้วย

[บุญธรรม เทอดเกียรติชาติ] [ประทีป จงไกรจักร] [ประทิ่น บัวทอง] [ประทุม โสมจันทร์] [ประวิง หนูเกื้อ] [ปรีชา ลุยจันทร์]

[กลับสู่หน้า "หนังตะลุง"]

[ประวัติความเป็นมา] [โอกาสและกำหนดเวลาในการแสดง] [องค์ประกอบในการแสดง]
[ขนบนิยมในการเล่นเพื่อความบันเทิง] [ขนบนิยมในการเล่นเพื่อประกอบพิธีกรรม]
[กลอนและลีลากลอน] [ความเชื่อเกี่ยวกับหนังตะลุง] [การแกะรูปหนังตะลุง]
[นายหนังตะลุง] [ตัวตลกหนังตะลุง] [การเปลี่ยนแปลงเทคนิคการนำเสนอ]
[บทสรุป]