ประเวศ วะสี
วิสุทธิ์ ใบไม้
สมศักดิ์ สุขวงศ์
ฉลาดชาย รมิตานนท์
ชนวน รัตนวราหะ
ระพี สาคริก
ยศ สันตสมบัติ
|
||||||
ประเวศ วะสี |
วิสุทธิ์ ใบไม้ |
สมศักดิ์ สุขวงศ์ |
ฉลาดชาย รมิตานนท์ |
ชนวน รัตนวราหะ |
ระพี สาคริก |
ยศ สันตสมบัติ |
| วัฒนธรรมหรือระบบคิดของชาวบ้านว่าด้วยธรรมชาติกับมนุษย์ | |
จริงอยู่คนไทยในสมัยก่อนและชาวบ้าน ชาวชนบทอาจไม่มีคำว่า ธรรมชาติ อยู่ในภาษาพูดแต่ |
|
| ธรรมชาติที่เป็นรูปธรรมที่เขาเห็นได้หรือสัมผัสได้ด้วยประสาททั้งห้า ตา หู จมูก ลิ้น กาย เป็นสิ่งที่มีอยู่อย่างแน่นอน เช่น ป่า ดอย ดิน หิน น้ำ ลม ไฟ (แสงแดดและอุณหภูมิ) พืชและสัตว์ และเมื่อวิถีการดำรงชีวิตของพวกเขาจะต้องพึ่งพาอาศัย หรือต้องได้รับอิทธิพลจากสิ่งเหล่านั้น มนุษย์ทุกเผ่าพันธุ์ทุกหนทุกแห่งในโลก ไม่ว่าจะถูกเรียกว่า ด้อยพัฒนา หรือ ป่าเถื่อน (primitive) ขนาดไหน ก็ล้วนแล้วแต่ได้เรียนรู้สั่งสม ถ่ายทอดและปรับเปลี่ยนความคิดและความรู้เกี่ยวกับสิ่งที่เราเรียกว่าธรรมชาติมาโดยตลอด ความรู้ดังกล่าวนี้อาจเชื่อมโยงหรือไม่เชื่อมโยงกับอำนาจเหนือธรรมชาติเลยก็ได้ กล่าวคือมีลักษณะเป็นวิทยาศาสตร์ในความหมายที่เป็นความรู้ที่เกิดจากการทดลองใช้ ทดลองกิน ทดลองทำมาหลายชั่วอายุคน จนเห็นว่าเป็นสิ่งที่ดีที่สุดหรือมีประโยชน์ที่สุด พร้อมกันนั้นก็อาจมีการปรับปรุงเปลี่ยนให้ดีมากยิ่งขึ้นไปอีกด้วย ตัวอย่างที่ชัดเจนคือความรู้ในเรื่องพืชอาหารและพืชสมุนไพรเป็นต้น | |
อย่างไรก็ตามได้กล่าวไว้แล้วในตอนต้นว่า การที่มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตนี้เองทำให้มนุษย์ต้องดิ้นรน เพื่อ |
|
| ให้มีชีวิตรอดอยู่เป็นเบื้องแรก ดังนั้นภูมิปัญญาความรู้ของมนุษยชาติจึงน่าจะเริ่มต้นจากการเสาะแสวงหาปัจจัยพื้นฐานที่จำเป็นต่อการมีชีวิตรอด เช่นปัจจัยสี่ อันได้แก่ อาหาร ยารักษาโรค ที่อยู่อาศัยและเครื่องนุ่งห่มเป็นต้น เพราะฉะนั้นในบทความนี้จึงใคร่เสนอการศึกษาวิจัยที่เริ่มจากวัฒนธรรมหรือระบบคิดที่เป็นตัวกำหนดหรือชี้นำวิถีชีวิตด้านการหาหรือผลิตอาหาร ยารักษาโรค และวัตถุปัจจัยที่จำเป็นอื่น ๆ ของมนุษย์โดยเฉพาะของผู้คนในสังคมไทย โดยมีเค้าโครงคร่าวๆ ดังนี้ | |
ก. การใช้พืชและสัตว์ในฐานะที่เป็นอาหาร หรือเพื่อให้ได้มาซึ่งอาหาร |
|
ข. การใช้พืชและสัตว์ในฐานะที่เป็นยา (สมุนไพร) หรือเพื่อให้ได้มาซึ่งยา |
|
ค. การใช้พืชและสัตว์เพื่อวัตถุประสงค์อื่นๆ |
|
หัวข้อดังกล่าวข้างบนนี้จะเป็นส่วนหนึ่งของโครงการวิจัยเรื่องความหลากหลายทางชีวภาพ ภูมิปัญญา |
|
| ท้องถิ่นกับการพัฒนา ซึ่งได้เริ่มลงมือไปบ้างแล้วบางส่วน และจะมีการนำข้อมูลและบทวิเคราะห์ออกมานำเสนอต่อวงวิชาการและสาธารณชนเป็นระยะๆ ตามความเหมาะสมต่อไป | |
อย่างไรก็ตามประเด็นต่อไปที่อยากนำมาเสนอเพื่อพิจารณาคือ เรื่องของผลกระทบของการเปลี่ยน |
|
| แปลงวัฒนธรรมหรือระบบคิดในสังคมไทยที่มีผลต่อเนื่องสู่การทำลายธรรมชาติสิ่งแวดล้อมและความหลากหลายทางชีวภาพ | |
 |
|
 |
สัมพันธภาพระหว่างอำนาจเหนือธรรมชาติ | BACK | การพัฒนาคือการเปลี่ยนวัฒนธรรมหรือระบบคิด | |