ชื่อท้องถิ่น

สีดา (นครปฐม) มะก้วยกา มะมั่น (เหนือ) มะก้วย(เชียงใหม่) มะจีน (ตาก) ยะริง (ละว้า - เชียงใหม่) มะกา (แม่ฮ่องสอน) ย่าหมู ยามู (ใต้) จุ่มโป (สุราษฎร์ธานี) ชมพู่ (ปัตตานี) ยะมูบุเตปัยา (มาเลย์ - นราธิวาส ) ปั้กเกี้ย (จีนแต้จิ๋ว)

ชื่อวิทยาศาสตร์

Psidium guajava

วงศ์

Myrtaceae

ชื่อสามัญ

Guava

ลักษณะ

เป็นไม้พุ่มขนาดกลาง มีกิ่งเหนียว แตกกิ่งก้านสาขามากมาย ใบแข็งและ ใบเดี่ยวออกเป็นคู่ตรงกันข้าม บิดเล็กน้อย รูปใบรีปลายใบและโคนใบมน หลังใบมีขนอ่อนนุ่ม ท้องใบหยาบเห็นเส้นใบเป็นร่างแห พื้นใบมีสีเขียวอมเทา ยอดอ่อนมีขนอ่อนสั้น ๆ ออกดอกที่ส่วนยอดของกิ่ง ช่อละ 2 - 3 ดอก ขนาดไม่ใหญ่นัก สีขาว ผลดิบมีสีเขียว เมื่อสุกจะมีสีเขียวปนเหลือง มีกลิ่นเฉพาะ เนื้อในสีขาว มีเมล็ดภายในสีน้ำตาลอ่อน

การขยายพันธุ์

โดยการเพาะเมล็ด ตอนกิ่ง และตัดยอดปักชำ(ต้นที่ใช้ทำพันธุ์ควรมีลูกดก รสอร่อย มีเมล็ดน้อย) ไม่ชอบน้ำขังแฉะและอากาศเย็นจัด แต่ถ้าปลูกในที่ลุ่ม ก็ควรยกเป็นร่อง เพื่อเก็บน้ำไว้ใช้ในการรดน้ำ
ส่วนที่นำมาเป็นยา ผล ใบ ลำต้น ราก

สารเคมีที่สำคัญ

 ใบ
   มีน้ำหอมระเหย ประกอบด้วย caryophyllene , cineol , นอกจากนี้ยังมี tannin , sesquiterpenoids และ triterpenoid compounds

  ผล
   พบสาร fixed oii 6% , volatile oil 0.365 % tannin 8-15 % , beta-sitosterol , quercetin

สรรพคุณทางยา
และวิธีใช้

 แก้โรคท้องร่วง ท้องเดิน (ที่ไม่ใช่บิดหรืออหิวาตกโรค)
       ใช้ใบเพสลาด 6 - 8 ใบ หรือเปลือกต้นสด ๆ 1 ฝ่ามือ ต้มกับน้ำ 2 ถ้วยแก้ว เคี่ยวให้เหลือ 1 ถ้วยแก้ว รับประทานวันละ 2 ครั้ง
       เคี้ยวใบสด 3 - 5 แล้วกลืนน้ำตาม อาการท้องเสียจะเริ่มเบาบางลงไปหลังจากกินยา 1/2 - 1 ชั่วโมง
 แก้โรคบิด ลำไส้อักเสบ
       ใช้ใบฝรั่งแห้ง 10-15 กรัม หรือ ใบสด 30-60 กรัม ต้มกับน้ำ แบ่งรับประทานวันละ 2-3 ครั้ง

 ห้ามเลือด :
       ใช้ใบประมาณ 5 - 6 ใบ หรือเปลือกลำต้นพอ ประมาณ ตำให้ละเอียด พอกที่แผลเลือดจะหยุดไหลเอง
       นำเปลือกหุ้มลำต้นไปตากแห้งแล้วบดเป็นผงผสมกับน้ำผึ้งปิดแผลเปลี่ยนยาวันละ 2 - 3 ครั้ง

 ระงับกลิ่นปาก และยังช่วยบำรุงรักษาเหงือกและฟันได้เป็นอย่างดี :
       ใช้ใบสด ขนาด 3 - 5 ใบเคี้ยวให้ละเอียดหลังกินอาหารเสร็จใหม่ ๆ อมไว้ให้นาน ๆ แล้วค่อยบ้วนทิ้ง

  ผิวหนังอักเสบ เป็นผื่นแดง มีตุ่มพุพอง แสบคัน แผลเลือดออก และริดสีดวงทวาร :
       ใช้ใบฝรั่งสดจำนวนพอเหมาะ ต้มทิ้งไว้ให้เย็น เอาน้ำล้างผิวหนังบริเวณที่เป็นแผล วันละหลาย ๆครั้ง สารสกัดจากใบฝรั่งจะฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เป็นแผล เป็นหนองสีขาวได้
       ใชผลฝรั่งสด 500 กรัม ผลฝรั่งแห้ง 250 กรัม ต้มกับน้ำเคี่ยวจนข้น เอาน้ำล้างผิวหนังบริเวณที่เป็นแผล วันละหลาย ๆครั้ง

 ระงับกลิ่นตัว :
      ใช้ใบสดขนาด 3 - 5 ใบ เอาใบมาขยี้รักแร้ ทิ้งไว้สักครู่ค่อยล้างออกจะทำให้ไม่มีกลิ่นตัว

 เพิ่มความชุ่มชื่นให้ใบหน้า :
      ใช้ฝรั่ง 1 ลูก มาล้างให้สะอาดฝานเป็นแผ่นบาง ๆ นำมาวางบนใบหน้าให้ทั่วนอนหลับตาประมาณ 15 - 20 นาทีแล้วเอาออก

ข้อควรรู้

  1. การรับประทานฝรั่ง โดย เฉพาะ ผลดิบและใบมากไปอาจทำให้ท้องผูก
  2. ยาต้ม ที่ได้จากการต้มจาก ใบ ผลดิบ เปลือกต้นและเปลือกรากฝรั่ง ที่มีความเข้มข้นมากถ้ากินติดต่อกันนานเกินไปจะมีสารแทนนิน ที่ละลายออกมามากในขณะที่ต้ม ซึ่งมีพิษต่อ ตับ และ ไต
  3. ฝรั่งสุกกินมากเกินไปทำให้ท้องเสียได้

ฝาง สมุนไพร 67 ชนิด ที่ใช้ในสาธารณสุขมูลฐาน พญาปล้องทอง