![]() |
|
![]() |
|
ชื่อท้องถิ่น | ส้มป่อย |
ชื่อวงศ์ | LEGUMINOSAE |
ชื่อวิทยาศาสตร์ |
- Acacia comcinna(cwild) DC, - Acacia rugata Merr. |
ลักษณะลำต้น | เป็นไม้เถาเนื้อแข็งคล้ายชะอม มีหนามตามลำต้น เลื้อยพาดพิงไม้อื่น กิ่ง ก้าน ใน และยอดอ่อนสีแดงเรื่อ |
ลักษณะใบ | มีลักษณะคล้ายใบมะขาม เรียงสลับก้านใบยาว 7-20 เซนติเมตร มีใบย่อยเล็กๆ |
ลักษณะดอก | เป็นช่อ ออกจากโคนใบคล้ายดอกกระถิน สีขาวนวล |
ลักษณะผล | เป็นฝัก สีน้ำตาลดำ ผิวย่นขรุขระ ขอบมักเป็นคลื่นคล้ายฝักกระถินแต่หนาและสั้นกว่า มีเมล็ดในฝักในประมาณ 3-4 เมล็ด |
ส่วนที่ใช้เป็นอาหาร | ยอด |
ใช้เป็นอาหารประเภท | ใช้ยอดแกงเลียง แกงส้มและฝักอ่อนแกงส้มเช่นกัน |
รสชาติ | เปรี้ยวอมฝาดเล็กน้อย |
ส่วนที่ใช้ขยายพันธุ์ | โดยการเพาะเมล็ด หรือใช้ต้นอ่อน |
พื้นที่ที่เจริญเติบโตได้ดี | ตามโคกสูง จอมปลวก |
ฤดูกาลที่ให้ผลผลิต | ฤดูแล้ง |
ส่วนที่เป็นพิษ | ไม่มี |
ความเชื่อในการนำมาใช้ประโยชน์ | ใช้ฝักส้มป่อยที่มี 7 เมล็ด ผสมลงในน้ำที่ผ่านพิธีการปลุกเสก (น้ำมนต์) แก้คุณไสย
ใช้ใบใส่ลงไปในน้ำเพื่อสระผมก่อนพิธีโกนผมนาค เพื่อเป็นสิริมงคล จากผลการศึกษาวิจัยที่เกี่ยวข้อง(กมลาภรณ์ เสราดี,2536) ยืนยันว่า ฝักส้มป่อยคนนิยมใช้สระผมโดยนำไปปิ้งไฟพอเหลืองแล้วนำไปต้มรวมกับลูกมะกรูดที่หมกไฟแล้ว แล้วนำมาขยำให้ เข้ากันจะทำให้เกิดฟองเล็กน้อยซึ่งฝักส้มป่อยจะทำให้เกิดกลิ่นหอม นอกจากนี้ยังระบุว่า ชาวบ้านก่อนจะออกจากบ้านไปงานศพให้เอาฝักส้มป่อยติดตัวไปด้วย โดยเหน็บไว้ที่ผม หรือใส่กระเป๋าเสื้อเชื่อว่าเป็นการป้องกันผีสางมิให้มารบกวนหรือเวลามีพายุให้เอาฝักส้มป่อยไปเผาไฟจะทำให้ลมพายุอ่อนแรงลง |
สรรพคุณทางสมุนไพร |
- ส่วนที่ใช้ฝัก สรรพคุณ แก้ริดสีดวงจมูก - กรรมวิธีการใช้ - ส่วนที่ใช้ ใช้ส่วนทั้ง 5 หรือหัวกับใบ - สรรพคุณ ขับปัสสาวะแก้บวม - กรรมวิธีการใช้ ต้ม 3:1 ผสมเกลือ (น้ำ 3 ส่วนเคี่ยมเหลือ 1 ส่วน) ดื่มครึ่งแก้วก่อนอาหาร - ส่วนที่ใช้ ใช้ใบสดหรือใบแห้งประมาณ 1 กำมือ น้ำหนัก 40 กรัมและแห้ง 10 กรัม ต้มน้ำใส่เกลือจิบบ่อย ๆ หรือฝักแห้งใช้ 7-10 ฝัก หนัก 10-15 กรัม ปิ้งไฟพอเกรียมต้มกับน้ำพอควรใส่เกลือจืบบ่อย ๆ (กมลาภรณ์ เสราดี,2536) - สรรพคุณ แก้ไอ ขับเสมหะ - ใบ ต้มดื่ม ถ่ายเสมหะ ถ่ายระดูขาว ล้างเมือกมัมในลำไส้ แก้บิด ฟอกโลหิตตระดู แก้โรคตา ตำประคบให้เอ็นอ่อน - ดอก แก้เส้นเอ็นพิการ - ฝัก ต้มเป็นยาถ่าย ขับเสมหะ แก้ไอ แก้ไข้จับสั่น ทำให้เอาเจียน แก้น้ำลายเหนียว ต้มเอาน้ำสระผม แก้รังแค ตำพอกปิดแผล แก้โรคผิวหนัง - เปลือกฝัก เจริญอาหาร ขับเสมหะ แก้ไอ แก้ซางเด็ก - เมล็ด คั่ว บดให้ละเอียด ใช้เป่าจมูกทำให้จาม - ต้น ราก ต้มกับแก่นขนุน หัวย่านนาง คนทา น้ำนอง เท้ายายม่อม หญ้าเข็ดมอน เปลือกมะเดื่อ ชิงช้าชาลี แก้ไข้ เจ็บยอกในอก โบราณเรียกไข้ยมบน |