เผด็จการในบางครั้งบางคราว โดยผู้มีปัญญา มีเมตตาจำเป็นที่สุด มีประโยชน์ที่สุด ถ้าไปเที่ยวพุมเรียง ไปสังเกตดูจะเห็นวัดสมุหเนรมิตซึ่งสร้างในรัชกาลที่สาม เป็นวัดสมบูรณ์แบบใหญ่โตอย่างกับวัดในกรุงเทพฯ ทุกอย่าง เขาสร้างเสร็จในสามเดือน ใช้อำนาจเผด็จการสร้างเสร็จภายในสามเดือน ประชาธิปไตยสามสิบปีก็สร้างไม่เสร็จก็ไม่มีอะไร ไม่เลวร้ายอะไร ถูกเฆี่ยนบ้าง คนสองคนสามคนเหลวไหลนี่ก็ถูกเฆี่ยน แต่ถ้าสร้างเสร็จภายในสามเดือน วัดใหญ่โตมโหฬารสมบูรณ์แบบทุกประการ อินเดียในยุคพระเจ้าอโศกจึงเป็นเหมือนกับยุคทอง มีแต่ความสงบสุขสันติภาพ พอสิ้นสมัยพระเจ้าอโศกแล้วมันก็กลับไปตามเดิม คนที่มีปัญญา มีเมตตา เหมือนพระพุทธเจ้าเผด็จการได้เต็มที่ มันไม่ผิดพลาด เพราะทำด้วยปัญญา ด้วยเมตตา ไม่ยอมให้โลเล ไม่ยอมให้เหลวไหล เหมือนพ่อแม่รักเราไม่ยอมให้เราเหลวไหล เผด็จการอย่างนั้นมันยังจำเป็นอยู่
ต้องมีเจ้าหน้าที่ที่เข้มแข็ง ก็เป็นปูชนียบุคคล มันหายากมันมีแต่เจ้าหน้าที่ที่กินสินบน มันก็ทำไม่ได้ มีแต่เจ้าหน้าที่ที่เข้มแข็งเป็นปูชนียบุคคลเท่านั้นแหละ ที่จะทำได้ ขอให้เข้าใจกันไว้ ปูชนียบุคคล คือ ผู้เสียสละความสุขส่วนตัวเพื่อประโยชน์แก่ผู้อื่น ถ้าเจ้าหน้าที่เป็นอย่างนี้ ก็คงจะรอดแหละโลกนี้ ครูบาอาจารย์ก็ดี ตำรวจก็ดี หน้าที่แบบไหนดี ถ้าทำหน้าที่บริสุทธิ์ผุดผ่อง เพื่อช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ก็เป็นปูชนียบุคคล มีการลงโทษสมควรแก่ความผิด เมื่อมันเป็นอันธพาลมากมันก็ลงโทษอย่างแบบโบราณที่เขาทำกันในอาหรับ ในพวกนั้นซึ่งลงโทษอาชญากรกันอย่างรุนแรงแบบโบราณ มีความสงบมากกว่า เมื่อผู้คนมันเลวก็ทำอย่างนั้น มันก็ต้องใช้ความเฉียบขาดเข้มแข็ง แต่ทั้งหมดนี้ มันก็ต้องเป็นเพียงระยะสั้น ผลเฉพาะหน้าแต่ก็จำเป็น ระยะสั้นแก้ไขกันไปได้โดยผู้มีปัญญา มีเมตตา มีใจเป็นธรรม เผด็จการเป็นบุญเป็นกุศล
ทีนี้มาถึงการแก้ปัญหาระยะยาว ระยะยาวไม่ประสงค์อย่างนั้น ทำเพื่อผลระยะยาว ไม่ต้องเผด็จการ เอาเป็นเอาตายกันอย่างนั้น ต้องอย่างละมุนละม่อม เนี่ยอาศัยศีลธรรม คือธรรมะอย่างประณีต อย่างนิ่มนวล โดยเฉพาะอย่างยิ่งอบรมไม่ให้เห็นแก่ตัว แต่เดี๋ยวนี่มันไม่กล้า ไม่กล้ามีศีลธรรม โดยเฉพาะรัฐบาล รัฐบาลทั้งหลายในโลกนี้นะไม่กล้ามีศีลธรรม ไม่กล้ามีธรรมะในชั้นนี้ คือไม่เห็นแก่ตัวนี่น่ะ มันกลัวว่าจะเสียเปรียบฝ่ายตรงข้ามมันคิดว่าเรามามัวมีศีลธรรม อีกพวกหนึ่งมันไม่มีศีลธรรม มันก็ได้เปรียบ เลยไม่กล้า ไม่กล้ามีศีลธรรม รัฐบาลไม่กล้าหาญพอที่จะยึดถือหลักธรรม เพราะกลัวฝ่ายตรงข้ามจะได้เปรียบ หรือบางที่ก็โง่เขลา เพราะถือว่ามีศีลธรรมมันไม่เจริญ มันช้าขัดกับความเจริญที่ต้องการจะรุดหน้า ไม่มีศีลธรรมก็ทำกันไปอย่างนั้นแหละด้วยความขลาดด้วยความไม่เข้าใจ อบรมให้ทุกคนมีธรรมะ มีหน้าที่ที่ถูกต้อง โดยเฉพาะความไม่เห็นแก่ตัว ถึงแม้ว่าจะอยู่กันหลายๆ ศาสนา ก็ขอให้ทำความเข้าใจกันให้ได้ ดึงตัวศาสนาขึ้นมา ศาสนาของคุณสอนความไม่เห็นแก่ตัวไหม นี่ก็จะคบกันได้ทุกศาสนา
ทุกศาสนามันสอนความไม่เห็นแก่ตัวทั้งนั้นแหละ แต่คนมันไม่ปฏิบัติ ศาสนามันจึงเป็นหมัน พุทธ คริสต์ อิสลาม ฮินดู ซิกส์ อะไรก็ตาม มุ่งหมายกำจัดความเห็นแก่ตัวศาสนาเกิดขึ้นมาก็เพื่อกำจัดปัญหาสังคมนั้น ๆ มันก็คือความเห็นแก่ตัว แต่มันก็มีวิธีการต่าง ๆ กัน เพราะบางถิ่นสำหรับคนโง่ที่สุดจนถึงคนที่ไม่โง่ กระทั่งว่าฉลาดน้อย ฉลาดมาก เนี่ยมันก็มีวิธีการต่าง ๆกันตามแบบของศาสนานั้น ๆ แต่ทุกศาสนามุ่งหมายที่จะกำจัดความเห็นแก่ตัวด้วยกันทั้งนั้น หันหน้ามาพูดจาทำความเข้าใจกัน แม้จะถือศาสนาต่างกัน ก็อย่าเข้าใจผิด มันมีหัวใจที่ร่วมกัน ทำงานร่วมกันได้ ที่จะกำจัดความเห็นแก่ตัวมีธรรมะสำหรับมนุษย์โดยเพียงพอ พวกโจรในสมัยโบราณ เคยได้ยิน ได้ฟัง ได้อ่าน มันยังมีของพวกโจร ไม่ใช่มันจะปล้นตะพึด มันจะดูตาม้าตาเรือดูความเหมาะสมทำอะไรพวกโจรมันก็มีธรรมะของพวกโจรเหมือนกัน แต่โจรเดี๋ยวนี้ไม่เลย มันกินไปเสียอีก เพราะมันไม่มีธรรมะโดยประการทั้งปวง |
  |
 |
ทำด้วยปัญญา ทำด้วยเมตตา