ธรรมะ ธรรมะ คือสิ่งที่พระพุทธเจ้าทรงเคารพ ไม่ใช่คำสั่งสอนพระพุทธเจ้าอย่างที่ลูกเด็กๆ มันท่อง

ท่านเคารพหน้าที่โดยปฏิบัติหน้าที่ให้ครบรอบวงจรวันคืนถ้ายังไม่ทราบขอให้ทราบ พระพุทธเจ้าก่อนที่รุ่งสว่าง ท่านเล็งญานส่องโลก ใช้คำว่าอย่างนั้น สอดส่องที่ไหน ตามที่ได้สังเกตไปแต่ละวัน แต่ละวัน ท่านไปที่ไหน มีใครที่เหมาะที่ควรจะไปโปรดได้ เอาตัวมาสู่ธรรมะเป็นอย่างนี้ แม้ว่าจะเที่ยงสายอย่างไรก็ต่อสู่อยู่ที่นั้น ไม่ได้เห็นแก่การฉันอาหาร การพักผ่อน เที่ยงก็พักผ่อนหน่อยหนึ่งพอหายร้อน บ่ายก็เข้ามาวัด ก็มาสอนคนที่มาที่วัดอีกนั้นแหละ ประชาชนไปหาตอนบ่ายตอนเย็น พอตกค่ำลงพระก็จะอยู่ประจำที่วัด พระองค์ก็สอนภิกขุโอวาทังแก่พระภิกษุสามเณรที่อยู่ประจำวัด พอดึกก็สอนภิกขุโอวาทังแก่พระภิกษุสามเณรทีอยู่ประจำวัด พอดึกก็สอนเทวดา เทวดามาจากสวรรค์ เทวดาคือพระเจ้าแผ่นดิน ราชา มหากษัตริย์ สมมติเทพเหล่านี้ก็ไปเฝ้าพระพุทธเจ้าตอนดึกทั้งนั้นแหละ ท่านก็แก้ปัญหาให้จนจบจนหมดสิ้น จนดึกดื่นเหลือเวลาพักผ่อนหน่อยเดียวก็วันรุ่งแล้ว ก็ต้องส่องโลกว่าวันนี้จะโปรดใครอีก แล้วท่านทำอย่างนี้จนครบวงจร

พวกเราทำงานกันอย่างนี้หรือเปล่า

ทำงานจนตาย

คิดดูสิว่าท่านทำงานวันหนึ่งเกิน ๘ ชั่วโมง ทำอย่างจริงจังด้วย ท่านไปโปรดท่านก็เดินไป ไม่มีรถยนต์ใช้ พระบรรพชิตนักบวชทั้งหลายเหล่านี้ถือเป็นธรรมเนียมด้วยว่าไม่นั่งเกวียน ไม่นั่งรถม้าซึ่งมันเทียมด้วยสัตว์มีชีวิตยานพาหนะที่เทียมด้วยสัตว์มีชีวิต ไม่นั่ง ดังนั้นพระพุทธเจ้าก็ต้องเดิน การเดินเป็นประโยชน์รองเท้าก็ไม่มี ร่มก็ไม่มี เท่าที่สังเกตในพระบาลีท่านก็เดินกี่โยชน์ก็ตาม แม้ในวันที่จะปรินิพพานแล้วก็ยังมีคนมารบกวนให้สอน เป็นปริพาชกคนหนึ่ง ท่านก็สอน ภิกษุทั้งหลายจะไล่ไปให้มารบกวน ท่านก็บอกว่าอย่าไล่ไป ให้เอามาให้ท่านก็สอนจนได้บรรลุธรรมต่อมาไม่กี่นาทก็นิพพาน

นิพพานในที่นี้ก็ใช้คำภาษาไทยไม่ใช่คำบาลี แปลว่าดับขันเลย “ต้องพูดภาษาไทยว่าทำงานจนตาย“ ทำงานจนวินาทีสุดท้าย

พวกเราทำงานอย่างนั้นกันหรือเปล่า เคารพหน้าที่กันอย่างนั้นหรือเปล่า เคารพหน้าที่หน้าที่ ทุกอย่าง หน้าที่หน้าที่หาเลี้ยงชีพ หน้าที่บริหารร่างกาย หน้าที่คบค้าสมาคมให้ถูกต้อง ถูกต้องจนยกมือไหว้ตัวเองได้ มันมีแต่ความถูกต้องๆๆ พอใจๆๆ นึกถึงตัวเองทีไรก็ยกมือไหว้ตัวเองได้ เป็นสวรรค์อยู่ที่นั่น

ยกมือไหว้ตัวเองได้

สวรรค์อยู่ที่ยกมือไหว้ตัวเองได้ ถ้าเกลียดหน้าตัวเองก็เป็นนรกทันควันเหมือนกัน ถ้าได้สวรรค์อย่างนี้ก็ได้สวรรค์ทุกอย่าง ถ้าตกนรกอย่างนี้ก็ตกนรกทุกชนิด ขอให้ปฏิบัติหน้าที่ ปฏิบัติหน้าที่ จึงได้สวรรค์ที่ยกมือไหว้ตัวเองได้เพราะหน้าที่ถูกต้องหน้าที่ คือสิ่งที่ช่วยให้รอด เพราะพอใจในการทำหน้าที่

หน้าที่ที่ช่วยให้โลกนี้มันถูกต้อง บริสุทธิ์ ผุดผ่อง งดงามไม่มีความทุกข์ เราอุทิศชีวิตเพื่อทำอย่างนี้ ไม่ใช่มารับจ้างเอาเงินเดือน เรามาสร้างโลกให้งดงาม ถ้าได้เงินเดือนมาเป็นค่าใช้สอยก็เพื่อจะสร้างโลกให้งดงาม อย่าเห็นแก่ค่าจ้าง แก่เงินเดือน มันจะมาอยู่บนหัวเราค่าใช้สอยธรรมดา มันจะอยู่ใต้ฝ่าเท้าเรา ขอให้ตีค่าเงินอย่างนี้ ตีค่าเงินอย่างนี้

งกงานอย่างกเงิน

บูชางานไม่บูชาเงิน ถ้าทุกคนทำอย่างนี้ ก็ไม่ตกไปสู่ความเห็นแก่ตัว สร้างวิกฤติการณ์จนเดือดร้อนไปหมดทุกหัวระแหง

ขอให้งกงานอย่างกเงิน

ถ้างกงานเหงื่ออกมาเป็นน้ำมนต์เย็น

ถ้างกเงินเหงื่อออกมาเป็นน้ำร้อน ร้อนๆ ไม่อยากทำงาน ขี้เกียจไปปล้นดีกว่า

ถ้าพวกเราทุกคนงกงานไม่งกเงิน ปัญหาจะไม่เกิด ไม่ว่าที่เมืองนครหรือที่เมืองไหน งกงานคือบูชาหน้าที่เหมือนกับที่พระพุทธเจ้าท่านบูชา อย่างกเงินด้วยกิเลสตัณหา หลงกามหลงเกียรติหลงอย่างนี้มันงกเงิน มันงกกิเลสเห็นแก่ตัวด้วยอำนาจกิเลสใช้ไม่ได้ ถ้ารักตัวสงวนตัวกันบ้าง ก็จงทำด้วยสติปัญญา ไอ้สิ่งที่การงานที่จะทำให้เหงื่อออกมานั้น มันล้างความเห็นแก่ตัว

บริษัทของกิเลสตัณหา

ขอให้สังเกตเถิด บูชาหน้าที่ทำงานเหงื่อออกมามันล้างความเห็นแก่ตัว ถ้าหมดความเห็นแก่ตัว ก็เป็นพระอรหันต์ หรือถ้าไม่จำเป็นพระอรหันต์ก็เป็นคนไม่มีความทุกข์ ขอให้บูชาสิ่งที่พระพุทธเจ้าบูชา เคารพสิ่งที่พระพุทธเคารพ สิ่งนั้นคือหน้าที่ หน้าที่ธรรมะ คือหน้าที่

ภาษาไทยเรียกว่าหน้าที่ ภาษาบาลีเรียกว่าธรรมะ บูชาธรรมะเถิด ก็จะเป็นการบูชาสิ่งที่พระท่านบูชา ท่านเคารพ สมกับที่เป็นสาวกของพระพุทธเจ้า

ถ้าเราบูชาอารมณ์ บูชาเหยื่อกิเลสหมด ก็จะไม่มีความเป็นพุทธบริษัทเหลืออยู่เลย เป็นบริษัทของกิเลสตัณหาของยักษ์ ของมาร ของภูตผีปิศาจอะไรก็ไม่รู้ บูชาอบายมุข บูชาสิ่งเหลวไหลไร้สาระเหล่านี้ มันจะไม่มีความสงบจะสร้างแต่ปัญหาจะล้างผลาญกันทั้งบ้านทั้งเมืองแหละ ถ้าไปบูชาสิ่งตรงข้ามเหล่านั้น

สรุปรวมเรียกง่าย ๆ ว่า “บูชาอบายมุข” คือบูชาปากทางแห่งอบาย