ชื่อท้องถิ่น

สับปะรด (กลาง) ขนุนทอง ยานัด ย่านนัด (ใต้) บ่อนัด มะขะนัด มะนัด (เหนือ) บักนัด (อีสาน) มาเนื่อ (เขมร)

ชื่อวิทยาศาสตร์

Ananas comosus (L.) Merr.

วงศ์

BROMELIACEAE

ชื่อสามัญ

Pineapple

ลักษณะ

เป็นพืชล้มลุกอายุหลายปี สูง 90-100 ซม. มีลำต้นอยู่ใต้ดิน ใบเดี่ยว เรียงสลับซ้อนกันถี่มากรอบต้น กว้าง 6.5 ซม. ยาวได้ถึง 1 เมตร ไม่มีก้านใบ ดอกออกเป็นช่อขนาดใหญ่ ออกจากกลางลำต้น มีดอกย่อยจำนวนมาก ผลเป็นผลรวม รูปทรงกระบอก มีตารอบผล มีใบเป็นกระจุกที่ปลายผล

การขยายพันธุ์

ใช้หน่อและยอดผลที่เป็นจุก เรียกว่าตะเกียง ชอบแสงแดดจัด ดินร่วนปนทราย น้ำไม่ขัง

ส่วนที่ใช้เป็นยา

ผลสุก เหง้า

สารเคมีและสารอาหารที่สำคัญ
มีเกลือแร่ วิตามินต่าง ๆ และมีเอนไซม์ย่อยโปรตีนชื่อบรอมีลิน (Bromelin) ช่วยย่อยโปรตีนไม่ให้ตกค้างในลำไส้

สรรพคุณทางยา
และวิธีใช้

  แผลเป็นหนอง : นำผลสดๆ คั้นเอาแต่น้ำ ชโลมแผล เอนไซม์จะช่วยย่อยกัดเนื้อเยื่อและหนองให้หลุด
 
  แก้ท้องผูก ขับปัสสาวะ : นำผลสดๆ คั้นเอาแต่น้ำ 1 แก้ว อาจผสมกับน้ำสุก 1 แก้ว เติมเกลือเล็กน้อย ดื่มตอนท้องว่าง หรืออาจจะใช้เหง้าสดๆ ประมาณ 200 กรัม หรือแห้ง 100 กรัม ต้มน้ำ 2 แก้ว ดื่มวันละ 3 ครั้งก่อนอาหาร ครั้งละ 1 ถ้วยชา
 
  ร้อนกระสับกระส่าย กระหายน้ำ : เนื้อสับปะรดสด 250 กรัม คั้นเอาน้ำผสมกับน้ำเย็น 1 แก้ว เติมเกลือเล็กน้อย คนให้เข้ากัน ดื่มวันละ 2 ครั้ง
 
  บวมน้ำ ปัสสาวะไม่ออก : เนื้อสับปะรดสด 250 กรัม ตัดเป็นชิ้น รับประทานวันละ 2-3 ครั้ง
 
  บิด : รับประทานเนื้อสับปะรดสด วันละ 60-100 กรัม ติดต่อกัน 3 วัน
 
  ช่วยย่อยอาหาร : น้ำและเนื้อสับปะรดสด จะช่วยย่อยอาหารพวกโปรตีน

สะแก สมุนไพร 67 ชนิด ที่ใช้ในสาธารณสุขมูลฐาน สีเสียดเหนือ