|
ชื่อท้องถิ่น |
จะมั่ง, จ๊ามั่ง ,มะจีมั่ง (ภาคเหนือ) อาดอนิง, วะดอนิ่ง (มลายู-ยะลา) ไท้หม่อง (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) |
ชื่อวิทยาศาสตร์ |
Quisqualis indica Linn |
วงศ์ |
COMBRETACEAE |
ชื่อสามัญ |
Rangoon Creeper |
ลักษณะ |
เป็นไม้เถาเนื้อแข็ง ลำต้นและกิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาลอมเทา ต้นแก่ลำต้นเกลี้ยงมักมีกิ่งที่เปลี่ยนสภาพคล้ายหนาม
ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปวงรีแกมขอบขนาน กว้าง 5-8 ซม. ยาว 10-16 ซม. ท้องใบมีขนมาก โคนใบหยักเว้าเล็กน้อย ปลายใบหยักคอดเป็นติ่งสั้น ๆ ขอบใบเรียบ ดอกออกเป็นช่อที่ซอกใบบริเวณปลายกิ่ง เป็นช่อใหญ่ห้อยระย้า ยาว 2-20 ซม. กลีบดอก มี 5 กลีบ แรกบานสีขาว เมื่อแก่เป็นสีชมพูและแดงเข้ม โคนกลีบเลี้ยงเป็นหลอดเรียวยาว สีเขียว
ผลเป็นผลแห้ง รูปกระสวย มีเปลือกแข็งสีน้ำตาลเข้ม มีสันตามยาว 5 สัน |
การขยายพันธุ์ |
ใช้การตอนกิ่ง เพาะเมล็ด ราก หรือเหง้า ปลูกลึกประมาณ 10 ซม. ควรปลูกในที่ดอน ชอบดินร่วนปนทราย จะออกดอกในฤดูหนาว |
ส่วนที่นำมาเป็นยา |
ทุกส่วนของลำต้น |
สารเคมีและสาร อาหารที่สำคัญ |
ทั้งต้นพบสาร Quisqualic acid, ใบ Pelargonidin-3-glucoside, Quercetin-3glucoside, ดอก Flavonoids, ผล Alanine, เมล็ด D-Manitol
|
สรรพคุณทางยา และวิธีใช้ |
ขับพยาธิลำไส้, ตานซาง : ใช้รากประมาณ 1 กำมือ หั่นละเอียด ทอดกับไข่รับประทาน และใช้เมล็ด ผู้ใหญ่ 5-7 เมล็ด(10-15 กรัม) เด็ก 2-3 เมล็ด(4-6 กรัม) ทุบพอแตกต้มเอาน้ำดื่ม หรือป่นเป็นผง ผสมน้ำผึ้งปั้นเป็นยาลูกกลอน
|
ข้อควรระวัง |
|