ชื่อท้องถิ่น	กะเดา สะเลียม (ภาคเหนือ)
ชื่อวิทยาศาสตร์	Azadirachta indica A. Juss.
วงศ์	MElACEAE
ชื่อสามัญ	Neem Tree
ลักษณะ	เป็นไม้ยืนต้นสูง 5 - 10 เมตร ทุกส่วนมีรสขม ยอดอ่อนทีแตกใหม่มีสีน้ำตาลแดง เปลือกต้นสีเทาแตกเป็นร่อง ใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ใบย่อยรูปใบหอก กว้าง 3 - 4 ซ.ม. ยาว 4 - 8 ซ.ม. ขอบใบหยักฟันเลื่อย ฐานใบไม่เท่ากัน ดอกช่อออกที่ปลายกิ่งขณะกำลังแตกใบอ่อน กลีบดอกสีขาว ผลเป็นผลสดรูปรีมี 1 เมล็ด
การขยายพันธุ์	เมล็ด
ส่วนที่นำมาเป็นยา	ทุกส่วน เช่น ก้านใบ เปลือกต้น ดอก ราก เมล็ด ฯลฯ
สารเคมีและสารอาหารสำคัญ	azadirachtin, margosin, nimbolide
สรรพคุณทางยา และวิธีใช้	ก้านใบใช้เป็นยาแก้ไข้ทุกชนิด เปลือกต้น ใช้เป็นยาแก้ท้องเดิน แก้บิดมูกเลือด ผล ใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ แก้ริดสีดวง แก้ปัสสาวะพิการ ดอก ใบอ่อน ใช้เป็นยาบำรุงธาตุ เจริญอาหาร ช่วยย่อย ราก ใช้เป็นยาแก้ไข้ แก้อาการเป็นไข้ ตัวร้อน ปวดหัว น้ำมูกไหล และเจริญอาหาร : ใช้ยอดอ่อนและดอก ลวกรับประทานเป็นผักจิ้ม แก้ฝี : ใช้ใบตำละเอียดพอกบริเวณที่เป็นแล้วเอาผ้ารัดไว้ วันละ 2 ครั้ง เช้า - เย็น และคอยหยอดน้ำให้ยาเปียกเสมอ แก้บิด : ใช้เปลือกต้น 1 ชิ้น โตเท่าฝ่ามือ ต้มกับน้ำสะอาด 2 แก้ว ให้เดือกนาน 10 นาที กิน วันละ 3 ครั้ง ๆ 1/2 แก้ว จนหาย หรือ ใช้ยอดอ่อน 7 ยอด กระเทียม 3 กลีบ โขลกผสมน้ำตาลเล็กน้อย คลุกเคล้าให้เข้ากัน กินครั้งเดียวให้หมดทุก 2 ชั่วโมง เมื่ออาการทุเลา ให้กินทุก 4 ชั่วโมง หรือ ใช้ใบแก่ 1 กำมือ ตำละเอียดผสมน้ำต้มสุก 1 แก้ว คั้นดื่มแต่น้ำ กินให้หมดภายในครั้งเดียว แก้เสมหะ : ใช้ราก 1 กำมือ ใส่น้ำสะอาดพอท่วม ต้มให้เดือดนาน 15 นาที ดื่มวันละ 3 ครั้ง ๆ 1 แก้ว อาการจะดีขึ้นภายใน 1 วัน และจะหายเป็นปกติภายใน 4 วัน แก้ผื่นคัน/คันในร่มผ้า : ใช้ใบและก้าน ทั้งแก่และอ่อน 2 กิโลกรัม ต้มกับน้ำ 1 ปี๊บ ผสมน้ำอาบ อาบครั้งแรกจะรู้สึกสบายขึ้นมาก เมื่ออาบครั้งที่สองและสามจะหายคัน หรือ ใช้เปลือกฝนกับน้ำกะทิ นำมาทาบริเวณที่เป็น วันละ 2-3 ครั้ง แก้แผลพุพอง มีน้ำเหลือง : ใช้เปลือก 1 กำมือ ใส่น้ำพอท่วม เคี่ยวจนน้ำงวด และเปลือกกลายเป็นสีน้ำตาลอ่อน ทิ้งไว้ให้เย็น ใช้สำลีชุบแล้วนำมาเช็ดที่แผล จะทำให้แผลแห้ง สามารถใช้เป็นยาล้างแผลฆ่าเชื้อโรคได้ เป็นหัด : ใช้ใบ 1 กำมือ ต้มกับน้ำ 1 ปี๊บ เคี่ยวจนน้ำเหลือ 1/2 ปี๊บ ทิ้งไว้ให้เย็น ผสมน้ำอาบ วันละ 2 ครั้ง อาบทุกวันจนหาย บำรุงเหงือกละฟัน : รักษาอาการฟันโยกคลอน เหงือกเป็นแผล และปากเป็นแผล ใช้เปลือกยาวประมาณ 3 นิ้ว ขูดเอาเปลือกนอกดำ ๆ ออก ทุบปลายให้แตก ใช้ส่วนปลายอ่อน ๆ ถูฟัน ถูเสร็จก็ตัดออก เมื่อจะใช้ครั้งต่อไปก็ทุบใหม่ ทำประจำทุกเช้าเย็น
ข้อควรรู้	เมล็ดและใบมีสาร azadirachtin ซึ่งมีฤทธิ์ฆ่าแมลงได้หลายชนิด ปัจจุบันนำมาใช้ฆ่าแมลงโดยใช้ใบสะเดาบ้าน ใบตะไคร้หอมและเหง้าข่าแก่ ชนิดละ 2 ก.ก. บดละเอียด หมักค้างคืนในน้ำ 1 ปีบ กรองเอาแต่น้ำ ฉีดพ่นในอัตราส่วนน้ำยา 300 - 500 ซีซี. ต่อน้ำ 1 ปีบ