ชื่อท้องถิ่น

พญาร้อยปล้อง สันชะควด สันชะฆาต ขันข้อ(ราชบุรี) สามร้อยต่อ(ประจวบฯ) ขั่นข้อ พลูช้าง

ชื่อวิทยาศาสตร์

Cissus quadrangularis Linn.

วงศ์

VITACEAE

ชื่อสามัญ

Edible - stemed Vine

ลักษณะ

เป็นพันธุ์ไม้เลื้อย ลำต้นเป็นปล้องๆ มีสี่เหลี่ยม แต่ละปล้อง หรือ ข้อจะยาวประมาณ 10 เซนติเมตร ตามข้อขะมีมือสำหรับจับหรือเกาะผิวของเถาเป็นสีเขียว เมื่อโตขึ้นจะเลื้อยพันตามต้นไม้ และแตกกิ่งก้านสาขามาก ใบเดี่ยว ออกข้อละ 1 ใบ บริเวณปลายเถา รูปสามเหลี่ยมหรือรูปไข่ กว้าง 3-8 ซม. ยาว 4-10 ซม. ขอบใบอ่อนมีสีแดงและเป็นหยักห่างๆ ยอดอ่อนที่แตกออกใหม่มีสีแดงเรื่อๆ ดอก ออกตรงข้ามใบเป็นช่อ ดอกย่อยขนาดเล็ก กลีบดอกด้านนอกสีเขียวแกมเหลือง โคนกลีบมีสีแดง กลีบด้านในสีขาวแกมเขียว ผลเป็นผลสดออกเป็นพวง แต่ละเม็ดโตขนาดเท่าลูกเดือย ผลอ่อนสีเขียวเมื่อแก่จะมีสีแดงสุกจะมีสีดำ

การขยายพันธุ์

หักเอาข้อปักชำในกระถาง หรือ ใช้เมล็ดไปเพาะกล้า แล้วแยกไปปลูกในกระถางหรือที่ที่เตรียมไว้มีไม้ไผ่ผ่าซีกไว้ให้เลื้อย

ส่วนที่นำมาเป็นยา

ใช้เถา (ปล้องลำต้น)

สารเคมีและสารอาหารที่สำคัญ


สรรพคุณทางยา
และวิธีใช้

 แก้ริดสีดวงทวาร  :  นำเถาเพชรสังฆาตมาล้างให้สะอาด หั่นบางๆ นำไปตากแดดให้แห้งประมาณ 4 - 5 วันนำไปบดเป็นผงผสมกับน้ำผึ้ง ปั้นเป็นลูกกลอน หรือ ใช้เถาสดวันละ 1 ปล้อง นำมาหั่นบาง ๆ แล้วใช้เนื้อมะขามเปียกหรือเนื้อกล้วยสุกหุ้ม กลืนทั้งหมด

 โรคลักปิดลักเปิด  :  นำเถาเพชรสังฆาตมาตำให้ละเอียด คั้นเอาแต่น้ำ ดื่ม

ข้อควรรู้

ใช้ในการรักษาริดสีดวงทวาร ในระยะที่อาการยังไม่มาก ถ้าเป็นมานานแล้วการรักษาอาจจะไม่ดีเท่าไร