|
ชื่อท้องถิ่น |
แต่เต้าส่า (กะเหรี่ยง - แม่ฮ่องสอน), แตงจีน (ใต้), มะเต้า (เหนือ), อุลัว (เขมร - บุรีรัมย์) |
ชื่อวิทยาศาสตร์ |
Clitrullus vulgaris schard. |
วงศ์ |
CUCURBITACEAE |
ชื่อสามัญ |
|
ลักษณะ |
เป็นไม้เลื้อยอายุสั้น มีลำต้นทอดเลื้อยไปตามพื้นดิน มีมือพันตามซอกใบ
ใบเป็นใบเดี่ยวออกตามข้อ โคนใบกว้าง ปลายใบแหลมเล็ก ขอบใบเว้าลึก แผ่นใบมีสีเขียว มีปลายสีขาวกระจายทั่วไป
ดอกสีเหลืองรูปถ้วย ออกตามส่วนยอด แยกเพศอยู่บนต้นเดียวกัน ดอกเพศเมียมีขนาดใหญ่กว่าดอกเพศผู้ และมีรังไข่ที่โคนดอก
ผลขนาดใหญ่รูปกลมหรือรี ผิวเรียบสีเขียวเข้มเกือบดำ หรือสีเขียวอ่อนสลับสีเขียวแก่ แล้วแต่พันธุ์ เนื้อฉ่ำน้ำสีแดงหรือเหลือง รสหวาน เมล็ดแบนรูปไข่ สีดำจำนวนมาก |
การขยายพันธุ์ |
โดยการเพาะเมล็ด ในช่วงที่ต้นเริ่มออกดอกควรช่วยผสมเกสร โดยเด็ดดอกเพศผู้ที่เพิ่งบานมาคว่ำใส่ดอกเพศเมียเคาะเบา ๆ ให้ละอองเกสรไปผสมกับรังไข่ จะช่วยให้ติดผลได้ดีขึ้น |
ส่วนที่นำมาเป็นยา |
เนื้อแตงโม ใบสด เปลือกผลสดหรือแห้ง |
สารเคมีและสารอาหารที่สำคัญ |
เนื้อมีวิตามินบี ซี กรดนิโคตินิก กลูโคลส โปรตีน กรดมาลิด กรดกลูตามิก และแคลเซียม เส้นใยอาหาร เบต้าแคโรทีน |
สรรพคุณทางยา และวิธีใช้ |
แก้แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก : คั้นน้ำจากเนื้อ กรองด้วยผ้าขาวบาง ใส่ขวดโหลปิดฝา เก็บไว้ 2 - 4 เดือน จนมีรสเปรี้ยว ก่อนใช้ยาควรทำความสะอาดแผลด้วยน้ำสุกอุ่นผสมเกลือเล็กน้อย ใช้สำลีชุบน้ำแตงโมทาแผลวันละ 2 - 3 ครั้ง
ห้ามเลือด แผลสด : ใช้ใบสด ตำพอแหลก พอกแผลเช้า - เย็น
แก้ร้อนใน ปากเป็นแผล วิงเวียน : กินเนื้อแตงโม หรือคั้นน้ำแตงโมสดดื่มวันละ 1 - 2 แก้ว
แก้ปวดฟัน : ใช้เปลือกผลสดหรือแห้ง บดผสมเกล็ดการบูรเล็กน้อย ใช้ทาบริเวณที่ปวด
แก้โรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน : ใช้เปลือกแตงโมแห้ง 50 กรัม ต้มกับน้ำดื่มแทนน้ำชา
แก้โรคไตอักเสบเรื้อรัง หรือ เฉียบพลัน : ใช้เปลือกแตงโมหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ ต้มกับน้ำเคี่ยวจนข้น รับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนโต๊ะ วันละ 2 ครั้ง
ถ้ามีอาการบวมน้ำทั้งตัว ปัสสาวะน้อย ให้นึ่งหรือตุ๋นแตงโมยัดไส้กระเทียม 8 หัว รับประทานเฉพาะเนื้อแตงโม
แก้อาการอาเจียนเป็นเลือด : ใช้เปลือกหุ้มเมล็ดแตงโม 30 กรัม น้ำตาลทรายขาวพอสมควร ต้มดื่มเฉพาะน้ำวันละ 2 ครั้ง
|
ข้อควรรู้และควรระวัง |
อย่ารับประทานแตงโมมากนัก เพราะน้ำจากแตงโมซึ่งมีจำนวนมากจะทำให้น้ำย่อยในกระเพาะอาหารเจือจางลง ทำให้อาหารไม่ย่อย และอย่ารับประทานแตงโมดิบหรือเน่า เพราะอาจทำให้อาเจียนและท้องร่วงได้
|