อุทยานแห่งชาติหาดขนอม - หมู่เกาะทะเลใต้ เป็นอุทยานแห่งชาติทางทะเลใต้ การดำเนินการเพื่อประกาศจัดตั้งเป็นอุทยาทแห่งชาติตามกฎหมาย โดยได้สำรวจและเก็บข้อมูลเบื้องต้น ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2533 โดยได้กำหนดที่ดินบางส่วนของป่าคลองธง คลองเหรง ป่าเขาออก ป่าเขาท้องโหนด ป่าเขาไชยสน ป่าเลนคลองขนอม ป่าเขาฝีหาย ป่าเขาวัง ป่าเขากรด ป่าไชยครม - วัดประดู่ ป่าเขาหัวช้าง และหมู่เกาะ 8 เกาะ ได้แก่ เกาะมัดแตง เกาะมัดโกง เกาะราบ เกาะหัวตะเข้ เกาะวังนอก เกาะวังใน เกาะน้อย และเกาะทางไร่ ในท้องท่องที่อำเภอสิชล อำเภอขนอม จังหวัดนครศรีธรรมราช ท้องที่อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี

ลักษณะภูมิประเทศ          สภาพโดยทั่วไปเป็นภูเขามีสภาพป่าที่สมบูรณ์เป็นป่าดิบชื้น จึงเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารหลายสาย ซึ่งราษฎรนำน้ำมาใช้ในการอุปโภค - บริโภค และการเกษตรกรรมบางแหล่งเป็นภูเขาหินปูน และป่าชายเลน ซึ่งยังคงสภาพที่สมบูรณ์และเป็นเกาะชายหาด ลักษณะภูมิอากาศ         เนื่องจากเป็นพื้นที่ติดทะเล จึงได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ทำให้มีฝนตกเกือบตลอดปี มี2 ฤดูกาล คือ          1. ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ - เมษายน          2. ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคม - มกราคม สภาพป่า          1. พื้นที่ป่าบก  ส่วนใหญ่เป็นป่าดิบชื้น มีไม้ที่มีค่า เช่นไม้หลุมพอ ตะเคียน ยาง กระท้อน จิกนม และหวายชนิดต่างๆ เป็นต้น          2. พื้นที่ป่าชายเลน เป็นป่าชายเลน มีไม้มีค่า เช่น ไม้โกงกาง แสม ตะบูน โพทะเล เป็นต้น          3. พื้นที่เกาะ  สภาพป่าเป็นภูเขาหินปูน มีไม้จำพวกจันผา สลัดได เสมา ขึ้นอยู่ทั่วไป บางเกาะจะมีป่าดิบชื้น

ชนิดพันธ์สัตว์          จากการสำรวจพื้นที่จริง และสอบถามจากราษฎรในท้องถิ่น พบว่ามีสัตว์ป่าอาศัยอยู่หลายชนิด ซึ่งจำแนกเป็นประเภทต่างๆ ดังนี้          1. สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เช่นหมูป่า ลิง ค่าง กระรอก กระแต เลียงผา เก้ง หมีคน เสือชะนี (ซึ่งพบบ่อยมากและร้องได้ยินเสียงเกือบทุกวันบริเวณจุดชมวิวดาดฟ้า)          2. สัตว์จำพวกนก ประกอบด้วยนกรายชนิด เช่น เหยี่ยวรุ้ง นกเปล้า นกดุเหว่า นกกางเขน นกเขา นกชาปีไหน นกนางนวล นกกาน้ำ นกยางทะเล นกลุมพู          3. สัตว์เลื้อยคลาน เช่นงูเขียวชนิดต่างๆ เต่า กิ้งก่า เป็นต้น          4. สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก เช่น จงโคร่ง กบ เขียด          5. สัตว์น้ำ เช่น ปลาพลวง ปลาช่อน กุ้ง ปู และปลาทะเล และบริเวณช่องรูเล็ต(รอยต่อระหว่างอำเภอดอนสัก - อำเภอขนอม) พบกุ้งมักกรอาศัยอยู่

จุดเด่นและสถานที่ท่องเที่ยว          เนื่องจากพื้นที่อุทยานแห่งชาติหาดขนอม - หมู่เกาะทะเลใต้ มีความหลากหลายในลักษณะของพื้นที่ คือ ประกอบด้วยภูเขา ป่าชายเลน หมู่เกาะ ชายหาด และเขาหินปูน จึงมีจุดเด่นแหล่งท่องเที่ยวมากมาย เช่น          1. เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร ซึ่งราษฎรในพื้นที่ใกล้เคียงและอำเภออื่นๆ นำมาใช้อุปโภค - บริโภค และทำการเกษตรกรรม          2. จุดชมวิวเขาดาดฟ้า จากจุดนี้สามารถชมวิวดวงอาทิตย์ขึ้นจากทะเลชมวิวหมู่เกาะแตน ชมวิวสภาพสัญฐานของเกาะสมุย ชมวิวสภาพป่าดิบชื้นที่สมบูรณ์ของเขาดาดฟ้าดูนกนานาชนิด และในตอนเช้าๆ จะได้ยินเสียงชะนีร้อง และปรากฏตัวให้เห็น นอกจากนี้ ยังสามารถมองวิวของดวงอาทิตย์ตกในตอนเย็นได้ด้วย มีถนนลาดยางเข้าถึงจุดชมวิว มีไฟฟ้าพาดผ่านตามแนวถนน อยู่ห่างจากขนอม 15 กิโลเมตร          3. ถ้ำเขาวัง เป็นถ้ำที่มีความสวยงาม พบหินงอก หินย้อย บางแห่งมีลักษณะเหมือนหินเจดีย์ มีประกายระยิบระยับ เป็นเสาหิน ม่านหิน เขื่อนหิน ซึ่งมีน้ำขังอยู่มาก อยู่ห่างจากอำเภอขนอม 13 กิโลเมตร          4. น้ำตกน่านไผ่  เป็นน้ำตกที่มีความสวยงาม มี 3ชั้น ไหลลดหลั่นลงมามีแอ่งน้ำลึกและกว้าง อยู่ห่างจากอำเภอสิชล 9 กิโลเมตร          5. หมู่เกาะในพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ประกอบด้วยหมู่เกาะต่างๆ 8 เกาะ มีชายหาดที่สวยงาม บางเกาะมีปะการังที่สวยงาม เช่นปะการังก้อน ปะการังเขากวางแบบแผ่น ปะการังแบบกิ่ง ปะการังพวก Pavona          6. ป่าชายเลน มีสภาพที่สมบูรณ์มาก เป็นพื้นที่ซึ่งมีระบบนิเวศของป่าชายเลนที่อุดมสมบูรณ์มากแห่งหนึ่ง