1.มีลักษณะเป็นดินบนทรายและดินตะกอนเกิดจากการทับถมของทรายชายฝั่งและโคลนเลนบางส่วนเป็นที่ลุ่มน้ำขัง มีการทำนา ทำสวนมะพร้าว ได้แก่พื้นที่ในตำบลท่าศาลา ท่าขึ้นสระแก้ว และตำบลกลาย

2.บริเวณที่เป็นที่ราบตอนกลาง เป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ของอำเภอ พื้นดินเป็นดินเหนียวบนทราบ บางแห่งเป็นที่ราบลุ่มมีการทำนา ทำสวนยางพารา สวนผลไม้ และไร่ยาสูบ ฯลฯ ได้แก่พื้นที่ตอนบนของอำเภอ กลาย สระแก้ว ท่าขึ้น และพื้นที่ทั้งหมดของตำบลดอนตะโก โมคลาน หัวตะพาน ไทยบุรี และบางส่วนของตำบลกะหรอ

3.บริเวณที่ราบสูงและภูเขาด้านทิศตะวันตกของอำเภอพื้นที่เป็นที่สูงมีภูเขาสลับซับซ้อน มีป่าไม้ แร่ดีบุก วุลแฟรม แบไรท์ เหล็ก ดินขาว เป็นทรัพยากรสำคัญ ได้แก่พื้นที่ตำบลนบพิตำ และบางส่วนของตำบลกะหรอ และตำบลกลาย

นามสถานในเขตอำเภอท่าศาลาที่สะท้องถึงสภาพภูมิประเทศในอดีตเช่นที่แสดงว่าเป็นท่าน้ำ ได้แก่ท่าศาลา ท่าสูง ท่าขึ้น ท่าขึ้นปากเจา อู่ตะเภา บางปอ แหลมที่เป็นทุ่งและป่า เช่น ลุ่มโหนด ทุ่งชน ไสโก ทุ่งปรือ บ้านไร่ ทุ่งตรา นาท้อน ในลุ่ม บ่อลึก ห้วยโก ทุ่งเกราะ วัดป่า สวนหมาก ยางหลวง ชะเมา จันพอ ฯลฯ