อำเภอร่อนพิบูลย์ เป็นท้องที่อยู่กลางหุบเขาใหญ่โอบล้อมด้วยเขารามโรมและเขาหมาก อุดมไปด้วยลานแร่ดีบุกและแร่วุลแฟรม จนผู้คนสามารถใช้เลียงมาร่อนเอาได้โดยง่าย สถานที่แห่งนี้จึงได้ชื่อว่า ร่อน หรือ ที่ร่อน ครั้นแร่เป็นที่ต้องการของตลาดจึงมีผู้คนจำนวนมากร่วมประกอบอาชีพร่อนแร่เพิ่มขึ้น แร่ก็ไม่หมด ชุมชนแห่งนี้จึงได้ชื่อว่า " บ้านร่อน " และต่อมาเรียกว่า " ร่อนพิบูลย์ "

เหมืองแร่วุลแฟรม ที่อำเภอร่อนพิบูลย์

สินแร่ที่ " บ้านร่อน " ดึงดูดให้ชาวจีนซึ่งชำนาญการทำแร่เข้ามาขอทำเหมืองแร่มากขึ้น เช่น ปรากฎหลักฐานตามเอกสารของกรมราชโลหกิจและภูมิวิทยา ในหนังสือที่ 28/348 ลงวันที่ 26 สิงหาคม ร.ศ.123 (พ.ศ.2447) มีคนจีนขอทำเหมืองแร่ที่ตำบลร่อนพิบูลย์ มณฑลนครศรีธรรมราช ถือ 15 ราย เป็นรายใหญ่ก็มี รายย่อยก็มี พยายามทำไปตามกำลังของแต่ละราย และทุกรายล้วนได้รับพระราชทานพระบรมรา

ชานุญาตออกประทานบัตรให้ทั้งสิ้น อนึ่ง หลักฐานนี้แสดงว่าชื่อ " ร่อนบูลย์ " มีใช้มาไม่ช้ากว่า พ.ศ. 2447 ในปี พ.ศ.2439 พระบาทสมเด็จฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีการจัดระเบียบการปกครองแผ่นดินเป็นมณฑล เทศาภิบาล กระทรวงมหาดไทย ได้ประกาศจัดตั้งแขวงบ้านร่อนเป็น อำเภอร่อนพิบูลย์ ซึ่งสอดคล้องกับสภาพความอุดมของสินแร่ดังกล่าวแล้ว เพราะได้ตั้งที่ว่าการอำเภอขึ้น ณ บ้านร่อน

การทำแร่ที่ร่อนพิบูลย์พัฒนาจากการร่อนเป็นการขุดและหาบที่เรียกว่า เหมืองหาบหรือเหมืองฉีด จนถึงปี พ.ศ. 2469 บริษัทแองโกเรียลเตลมาลายูได้สร้างเรือขุดแร่ที่ประเทศมลายู นำเข้ามาขุดแร่ที่บ้านเถลิง อำเภอ ร่อนพิบูลย์ เมื่อ พ.ศ. 2472 พร้อมกับเปลี่ยนชื่อบริษัทเป็น " บริษัทเถลิงติน " กิจการเหมืองเรือขุดทำให้พวกฝรั่งเข้ามาสู่ชุมชนแห่งนี้มากขึ้น ทำให้ผู้คนในท้องที่นี้มีทั้งคนไทย จีนและฝรั่ง ประกอบกับบ้านร่อน เคยมีสภาพเป็นเมืองใกล้เมืองท่า ดังหลักฐานที่พบ เครื่องถ้วยจีนสมัยราชวงศ์ถัง ราชวงศ์ช้องต่อเนื่องมาจนถึงสมัยราชวงศ์หมิงและ