ชื่อท้องถิ่น

เครือเขาฮอ จุ่งจิง เจ็ตมูลย่าน จุ่งจิงตัวแม่(เหนือ) เจตมูลหนาม(หนองคาย) หางหมู(อุบลราชธานี สระบุรี) ตัวเจตมูลยาน เถาหัวด้วน(สระบุรี) เจ็ดหมุนปลูก(ภาคใต้)

ชื่อวิทยาศาสตร์

Tinospora crispa (L.) Miers ex Hook.F.et Thomson.

วงศ์

MENISPERMACEAE

ชื่อสามัญ

Heart - Leaved Moonseed

ลักษณะ

เป็นไม้เถาเลื้อยพัน เถากลม มีลักษณะคล้ายชิงช้าชาลีมาก ต่างกันที่เถามีขนาดใหญ่กว่า มีปุ่มปมมากกว่า มีรสขมกว่าและไม่มีปุ่มใกล้ฐานใบ เปลือกสีเทาอมเขียว ใบ มีรูปร่างเหมือนใบโพธิ์สีเขียว ดอก ออกเป็นช่อ ขนาดเล็กมาก สีเหลืองอมเขียม

การขยายพันธุ์

ใช้เถาปักชำในดิน ขึ้นได้ในดินทั่วไปแต่ชอบดินร่วนซุย ควรปลูกในหน้าฝน วิธีปลูก ทำได้โดยตัดเถาให้ยาวประมาณ 1 คืบ ชำลงในดินให้เอียงเล็กน้อย รดน้ำให้ชุ่มจนกว่าจะแตกใบใหม่จึงย้ายไปปลูก ต้องทำค้างให้เลื้อยไปได้ด้วย

ส่วนที่นำมาเป็นยา

เถา หรือลำต้นสด

สารเคมีและสารอาหารที่สำคัญ

N-trans-feruloyltyramine,N-cis-feruloyltyramine, Tinotuberide, Phytosterol และ Picroretin

สรรพคุณทางยา
และวิธีใช้

   แก้ไข้ ช่วยให้เจริญอาหาร แก้ร้อนในและกระหายน้ำ :   ใช้เถาหรือลำต้นสดขนาด 30-40 กรัม ตำคั้นเอาน้ำดื่ม หรือต้มกับน้ำ 3 ส่วน แล้วเคี่ยวให้เหลือ 1 ส่วน หรือบดเป็นผง ทำเป็นลูกกลอนรับประทานก่อนอาหารวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น หรือเมื่อมีอาการ
หรือนำบอระเพ็ดมาแช่อิ่ม โดยตัดเถาเป็นท่อน ๆ ลอกผิวหนังและผ่าข้างดึงไส้แข็งออกแช่ลงในน้ำซาวข้าวใส่เกลือ นำไปลวกพอหายขมแล้วแช่ลงน้ำเกลือจากนั้นนำไปต้ม เสร็จแล้วล้างด้วยน้ำเย็นก่อนจึงนำไปแช่ในน้ำเชื่อมให้อิ่มตัว เก็บไว้รับประทานได้นาน

ข้อระวัง

-

น้อยหน่า สมุนไพร 67 ชนิด ที่ใช้ในสาธารณสุขมูลฐาน บัวบก