ชื่อท้องถิ่น แต่เต้าส่า (กะเหรี่ยง - แม่ฮ่องสอน), แตงจีน (ใต้), มะเต้า (เหนือ), อุลัว (เขมร - บุรีรัมย์) ชื่อวิทยาศาสตร์ Clitrullus vulgaris schard. วงศ์ CUCURBITACEAE ชื่อสามัญ ลักษณะ เป็นไม้เลื้อยอายุสั้น มีลำต้นทอดเลื้อยไปตามพื้นดิน มีมือพันตามซอกใบ ใบเป็นใบเดี่ยวออกตามข้อ โคนใบกว้าง ปลายใบแหลมเล็ก ขอบใบเว้าลึก แผ่นใบมีสีเขียว มีปลายสีขาวกระจายทั่วไป ดอกสีเหลืองรูปถ้วย ออกตามส่วนยอด แยกเพศอยู่บนต้นเดียวกัน ดอกเพศเมียมีขนาดใหญ่กว่าดอกเพศผู้ และมีรังไข่ที่โคนดอก ผลขนาดใหญ่รูปกลมหรือรี ผิวเรียบสีเขียวเข้มเกือบดำ หรือสีเขียวอ่อนสลับสีเขียวแก่ แล้วแต่พันธุ์ เนื้อฉ่ำน้ำสีแดงหรือเหลือง รสหวาน เมล็ดแบนรูปไข่ สีดำจำนวนมาก การขยายพันธุ์ โดยการเพาะเมล็ด ในช่วงที่ต้นเริ่มออกดอกควรช่วยผสมเกสร โดยเด็ดดอกเพศผู้ที่เพิ่งบานมาคว่ำใส่ดอกเพศเมียเคาะเบา ๆ ให้ละอองเกสรไปผสมกับรังไข่ จะช่วยให้ติดผลได้ดีขึ้น ส่วนที่นำมาเป็นยา เนื้อแตงโม ใบสด เปลือกผลสดหรือแห้ง สารเคมีและสารอาหารที่สำคัญ เนื้อมีวิตามินบี ซี กรดนิโคตินิก กลูโคลส โปรตีน กรดมาลิด กรดกลูตามิก และแคลเซียม เส้นใยอาหาร เบต้าแคโรทีน สรรพคุณทางยา และวิธีใช้   แก้แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก : คั้นน้ำจากเนื้อ กรองด้วยผ้าขาวบาง ใส่ขวดโหลปิดฝา เก็บไว้ 2 - 4 เดือน จนมีรสเปรี้ยว ก่อนใช้ยาควรทำความสะอาดแผลด้วยน้ำสุกอุ่นผสมเกลือเล็กน้อย ใช้สำลีชุบน้ำแตงโมทาแผลวันละ 2 - 3 ครั้ง   ห้ามเลือด แผลสด : ใช้ใบสด ตำพอแหลก พอกแผลเช้า - เย็น   แก้ร้อนใน ปากเป็นแผล วิงเวียน : กินเนื้อแตงโม หรือคั้นน้ำแตงโมสดดื่มวันละ 1 - 2 แก้ว   แก้ปวดฟัน : ใช้เปลือกผลสดหรือแห้ง บดผสมเกล็ดการบูรเล็กน้อย ใช้ทาบริเวณที่ปวด   แก้โรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน : ใช้เปลือกแตงโมแห้ง 50 กรัม ต้มกับน้ำดื่มแทนน้ำชา   แก้โรคไตอักเสบเรื้อรัง หรือ เฉียบพลัน : ใช้เปลือกแตงโมหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ ต้มกับน้ำเคี่ยวจนข้น รับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนโต๊ะ วันละ 2 ครั้ง ถ้ามีอาการบวมน้ำทั้งตัว ปัสสาวะน้อย ให้นึ่งหรือตุ๋นแตงโมยัดไส้กระเทียม 8 หัว รับประทานเฉพาะเนื้อแตงโม   แก้อาการอาเจียนเป็นเลือด : ใช้เปลือกหุ้มเมล็ดแตงโม 30 กรัม น้ำตาลทรายขาวพอสมควร ต้มดื่มเฉพาะน้ำวันละ 2 ครั้ง ข้อควรรู้และควรระวัง อย่ารับประทานแตงโมมากนัก เพราะน้ำจากแตงโมซึ่งมีจำนวนมากจะทำให้น้ำย่อยในกระเพาะอาหารเจือจางลง ทำให้อาหารไม่ย่อย และอย่ารับประทานแตงโมดิบหรือเน่า เพราะอาจทำให้อาเจียนและท้องร่วงได้