เพราะว่าเป็นเมืองพระ เป็นฐานสำคัญของการเผยแพร่พระพุทธศาสนาในประเทศไทยตลอดมา จังหวัดนครศรีธรรมราชจึงมีวัดวาอารามมากมาย เฉพาะในตัวเมืองนั้นมีวัดกว่า 50 วัด แต่คงเหลืออยู่ไม่ครบแล้วด้วยหลายวัดได้ร้างราลงไป เช่น วัดเทวราช วัดท่าช้างอารามหลวง วัดพระเงิน วัดดิงดง เป็นต้น สำหรับวัดสำคัญในอดีตและยังคงน่าสนใจในปัจจุบันคือ วัดที่มีคำกล่าวถึงคล้องจองไว้ว่า
วัดท่าโพธิ์ ตั้งอยู่บนพื้นที่วังเดิมของเจ้าพระยานคร (พัฒน์) ซึ่งอุทิศที่สร้างวัดเมื่อได้ขึ้นเป็นเจ้าเมืองจึงทำกำแพงเป็นรูปพัด พร้อมกับสร้างพระประธานในพระอุโบสถไว้สวยงามมาก ที่วัดนี้เป็นที่สถิตของพระรัตนธัชมุนีศรีธรรมราช (ม่วง รัตนธัชโช) พระทันสมัยแห่งรัชสมัยรัชกาลที่ 5 ผู้ถวายพระพรขอทางรถไฟสายใต้มายังนครศรีธรรมราช และดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการจัดการศึกษาของมณฑล
วัดวัง ในที่นี้หมายถึงวัดวังตะวันตกซึ่งพระครูกาชาด (ย่อง) เป็นที่นับถือของผู้คนทั่วไปนิยมมาบนบานด้วยขนมโค ใครมาอยู่วัดวังมักจะได้กินขนมโคด้วยเหตุนี้ แต่ที่สำคัญยิ่งกว่านั้นวัดวังแห่งนี้ เดิมเคยเป็นวังที่ประทับของเจ้าจอมมารดาปรางซึ่งสมเด็จพระเจ้าตากสินพระราชทานกับเจ้าพระยานคร (พัฒน์) แต่เจ้าพระยานคร (พัฒน์) ทราบว่ามีครรถ์มาแล้ว จึงสร้างวังให้ประทับที่ท่าวัง เมื่อสิ้นชีพิตักษัย
วัดจันทร์ เป็นวัดเก่าแก่อีกวัดหนึ่งในย่านท่าวังและมีชื่อในเชิงช่าง สิ่งก่อสร้างทั้งพระอุโบสถ เจดีย์และกุฏิจึงสวยงามด้วยเอกลักษณ์เฉพาะ เสียดายว่าพระอุโบสถนั้นถูกดัดแปลงเรื่อยมา ภาพจิตรกรรม ฝาฝนังก็ถูกลบหมด แต่พระประธานในพระอุโบสถนั้นสวยงามน่าเสื่อมใส กุฏิทรงปั้นหยาเอกลักษณ์เฉพาะปักษ์ใต้ที่นี้มีลวดลายฉลุสวยงาม หมู่เจดีย์มีทรวดทรงต่างๆ เรียงรายและที่สำคัญยิ่งคือศิลป
ส่วนที่วัดท่ามอญหรือวัดศรีทวีในปัจจุบันนั้น ในสมัยท่านพระจุฬ เป็นเจ้าอาวาสมีลูกศิษย์มากมาย สำนักสอนของท่านมีชื่อเสียงสร้างคนเป็นครูจึงได้รับการกล่าวขานเช่นนั้น วัดอื่นๆ นอกจากนี้ต่างก็มีข้อเด่นเฉพาะวัดต่างๆ กันไป วัดแจ้งมีเก๋งจีนบรรจุอัฐิเจ้าพระยานคร (หนู) และหม่อมทองเหนี่ยว, วัดประดู่มีเก๋งจีนบรรจุอัฐิของเจ้าพระยานคร (น้อยหรือน้อยกลางยังไม่ยุติ) และสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช, วัดใหญ่มีหลวงพ่อพระใหญ่ชัยมงคล วัดมเหยงค์มีพระอุโบสถลายปูนปั้นละเอียดวิจิตร, วัดเสมาเมืองมีหลวงพ่อเสมาชัยและบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์, วัดสวนป่านมีพระอุโบสถและจิตรกรรม ฝาผนังสมัยใหม่ฝีมือของนายแนบ ทิชินพงศ์, วัดสะเรียงซึ่งเคยมีพระพุทธรูปไม้จำหลักและหน้าบันพระอุโบสถไม้จำหลักสวยงาม ปัจจุบันเก็บรักษาแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ นครศรีธรรมราช, วัดหน้าพระลานมีบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์และพระประธานทรงเครื่อง, วัดสวนหลวงมีพระอุโบสถฝาผนังประดับปูนปั้นแปลกตา, วัดท้าวโคตรมีเจดีย์ท้าวโคตรและพระอุโบสถเก่าพร้อม จิตรกรรมฝาผนังแต่เลอะเลือนมากแล้ว, วัดชายนามีสำนักปฏิบัติธรรมวิปัสสนากัมมัฏฐานซึ่งครั้งหนึ่งพระธรรมโกศาจารย์ (พุทธทาสภิกขุ) เคยมาสร้างให้เป็นสาขาของสวนโมกข์และให้ชื่อว่าสวนปันตาราม นอกเมืองออกไปนั้นมีมากมายหลายวัดแต่ที่สำคัญมีวัดธาตุน้อยที่สถิตของพ่อท่านคล้ายในอำเภอฉวาง, วัดถลุงทองที่สถิตของพ่อท่านคลิ้ง ในอำเภอร่อนพิบูลย์, วัดเขาขุนพนม ซึ่งนอกจากมีถ้ำแล้วยังมีพระอุโบสถแบบมหาอุตม์ สำหรับประกอบพิธีปลุกเสกสร้างขวัญในการออกสงคราม, วัดไตรวิทยาราม ที่ตำบลถ้ำใหญ่ อำเภอทุ่งสง ประดิษฐานพระธาตใสใหญ่อยู่บนยอดเขาก่อนเข้าเมืองทุ่งสง และวัดเขาปรีดีที่บริเวณหน้าสถานีรถไฟทุ่งสง
